غارت نفت سوریه توسط آمریکا/ تداوم سیاست گروگانگیری در دولت بایدن

غارت نفت سوریه توسط آمریکا و شبه نظامیان وابسته به آن، سبب شده است تا دمشق با مشکلات اقتصادی مواجه شود، موضوعی که به نظر می رسد در دولت جدید آمریکا به ریاست جو بایدن نیز ادامه داشته باشد

غارت نفت سوریه توسط شبه نظامیان کرد تحت حمایت آمریکا، سبب شده است تا سوریه که زمانی صادرکننده نفت بود اکنون برایتأمین نیازهای گرمایشی خود با دشواری مواجه شود. این ناتوانی سبب بروز بحران سوخت و محرومیت مردم سوریه از وسایل گرمایشی در فصول سرد در سال‌های اخیر شده است.

از سال ۲۰۱۴ که داعش توانست با تصرف چاه‌های نفت سوریه به درآمدهای هنگفتی دست یابد، آمریکا نیز به بهانه کمک به کردهای سوریه در جهت مبارزه با داعش، وارد خاک این کشور شد. حال داعش باید ازیک‌طرف با نیروهای دموکراتیک سوریه (Syrian Democratic Forces) که تحت حمایت آمریکا بودند می‌جنگید و ازطرف دیگر نیز باید با نیروهای تحت حمایت ترکیه وارد جنگ می‌شد. این گروه که توانایی جنگ در دو جبهه را نداشت برای اینکه بتواند از تضعیف خود جلوگیری کند از مناطق شمالی و شمال شرق سوریه عقب نشست.

  خروج داعش از مناطق فوق، سبب شد تا منابع مهم نفت سوریه مانند میدان‌های العمر با ۸۰ هزار، رمیلان ۹۰ هزار و السویدیه با ۱۱۰ هزار بشکه در روز که در شمال این کشور قرار داشتند به دست کردها و آمریکا بیفتند. در مهرماه ۹۸ بود که با اعلام ترکیه مبنی بر حمله به شمال سوریه، آمریکا نیز با این استدلال که مبارزه با داعش به اتمام رسیده است، اعلام کرد که نیروهای خود را از سوریه خارج خواهد کرد. با این‌حال چندی بعد ترامپ اعلام کرد که به خاطر غارت نفت سوریه در این کشور خواهیم ماند. در واقع نفت، تبدیل به انگیزه آمریکایی‌ها برای ماندن در سوریه شد. از سوی دیگر در مردادماه ۹۹ بود که یک سناتور آمریکایی فاش کرد که فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) توافقی را با یک شرکت نفتی آمریکا برای توسعه میادین نفتی در شمال و شمال شرق سوریه امضا کرده است.

دولت سوریه به این قرارداد غیرقانونی اعتراض کرد؛ چراکه این توافق با یک‌طرف مسلح غیرقانونی در سوریه بدون هماهنگی با دولت دمشق امضا شده بود. درصورتی‌که غارت نفت سوریه متوقف شود و دولت این کشور بتواند حاکمیت خود بر میدان‌های نفت موجود در شمال و شمال شرق را احیا کند، می‌تواند علاوه بر تأمین نیازهای خود، همانند دوران قبل از بحران به صادرکننده نفت تبدیل شود.

وضعیت نفت سوریه قبل از وقوع بحران و غارت نفت توسط آمریکا

کشور سوریه تا پیش از آغاز بحران در سال ۲۰۱۱ یکی از تولید کنندگان پیشرو نفت و گاز طبیعی در شرق مدیترانه بود. با آغاز بحران این کشور شاهد کاهش شدید در تولید نفت و گاز بود به‌گونه‌ای که حتی نمی‌توانست نیازهای خود را نیز تأمین نماید. در سال ۲۰۱۰ سوریه تقریباً روزانه ۳۸۶ هزار بشکه نفت تولید می‌کرد که قریب به ۱۰۰ هزار بشکه آن روانه بازارهای جهانی می‌شد. با آغاز بحران و هجوم گروه‌های تکفیری تحت حمایت غرب و برخی کشورهای منطقه، تولید نفت سوریه نیز به شدت کاهش یافت به طوری که در سال ۲۰۱۴ به حدود ۴۵ هزار بشکه در روز رسید که بسیار کم‌تر از نیاز داخلی سوریه بود. نمودار زیر میزان تولید نفت در سال‌های قبل و بعد از بحران سوریه را نشان می‌دهد.

نمودار (۱): میزان تولید نفت سوریه از ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۹ (هزار بشکه در روز)

میزان تولید نفت سوریه در حالی در سال ۲۰۱۴ به حدود ۲۲ هزار بشکه در روز رسیده بود که میزان مصرف داخلی در همان سال، حدود ۱۴۳ هزار بشکه در روز بود. این کسری در تولید سبب شد تا سوریه از صادرکننده نفت در سال‌های قبل از بحران به وارد کننده نفت تبدیل شود. این کشور در سال ۲۰۱۰ تقریباً روزانه ۱۵۰ هزار بشکه نفت در روز صادر می‌کرد که مقصد عمده آن نیز کشورهای اروپایی ازجمله ایتالیا و آلمان بودند.

نمودار (۲): سهم کشورهای مختلف از واردات نفت سوریه در سال ۲۰۱۰

همان‌طور که نمودار فوق نشان می‌دهد، مشتریان اصلی نفت سوریه در سال‌های قبل از بحران، کشورهای اروپایی بودند که حالا شدیدترین تحریم‌ها را علیه این کشور، وضع کرده‌اند.

در نهایت بااینکه سوریه زمانی از تأمین‌کنندگان نفت اروپا بوده است اما اکنون به دلیل غارت و تحریم‌های آمریکا و اروپا در تنگنای شدید تأمین انرژی قرار گرفته است به‌گونه‌ای که حتی در تأمین سوخت موردنیاز برای تأمین گرمایش مردم نیز با دشواری مواجه است. به نظر می‌رسد که غارت و گروگان گرفتن نفت سوریه در دولت آینده آمریکا نیز به جهت تلاش برای تحت‌فشار گذاشتن دولت و ملت سوریه در راستای گرفتن امتیاز در مذاکرات سیاسی، همچنان ادامه داشته باشد؛ موضوعی که علاج آن همت محور مقاومت برای گسترش حاکمیت دولت سوریه بر کل اراضی این کشور و به تبع آن اخراج آمریکا از خاک سوریه است.